Rzeźby ogrodowe

Żadna ze sztuk nie dostarczy ci tak głębokich i zmysłowych wrażeń jak rzeźbiarstwo. Urzeczywistnia to co nieuchwytne – delikatne i niewinne, ale zarazem i mroczne, bo ukryte w podświadomości.

Ja od razu chcę dotknąć rzeźby, która mnie akurat zachwyca. Co rozumie doskonale Martha Mulawa, krakowska artystka, wschodząca gwiazda polskiego rzeźbiarstwa, która pozwala mi cieszyć się jej dziełami zmysłem dotyku – powiem ci, że uwielbiam to robić. W rzymskiej Galerii Borghese nie pozwalali. Tak to działa – jeśli chcesz pomacać – musisz mieć swoją. Najlepiej całą kolekcję rzeźb w swoim ogrodzie.

Po co stosować rzeźbę w ogrodzie?

Dla przyjemności, rzecz jasna. Jeśli czujesz się koneserem życia, jesteś czuły na piękno i regularnie potrzebujesz obcować z pięknymi przedmiotami, które wzbudzają w tobie emocje lub pobudzają cię do refleksji – w Twoim ogrodzie musisz znaleźć miejsce na chociaż jedną, ale bardzo osobistą rzeźbę.

Wybierz taką, która cię naprawdę poruszy, bo będzie zdolna przenosić cię w świat marzeń, fantazji lub wspomnień ile razy do niej wrócisz. Twoja kolekcja to twój portret jako kolekcjonera, niejako odbicie twojej duszy.

Obcowanie z rzeźbą sprzyja medytacji, wyciszeniu i uspokojeniu myśli. Wybierz dzieło sztuki tak, aby jego kontemplacja była dla ciebie radosnym doświadczeniem. To musi być coś dopasowanego do twojego charakteru i wrażliwości.

Oczywiście inwestycja w dzieła sztuki jest też opłacalna. Niekoniecznie muszą to być dzieła Dunikowskiego, Mitoraja czy Abakanowicz, ale istotna jest historia i aktywność artysty na rynku. Sprawdź wartość twórcy, którym się interesujesz i oceń jego wartość na rynku. Nieco informacji znajdziesz na onebid.pl.

Możesz zainteresować się projektem Laboratorium Rzeźby. Pierwszą wystawę w 2020 roku, promującą rzeźbiarstwo i obejmującą 20 polskich artystów, zorganizowała galeria ToTuArt z Warszawy. W momencie pisania artykułu projekt jest kontynuowany i promuje różnorodne, także wyjątkowo nowoczesne dzieła – rzeźby wykonane na podstawie projektów znakomitych malarzy m.in. Siudmaka i Olbińskiego.

Spodziewaj się też, że zrobisz doskonałe wrażenie na swoich bliskich. Rzeźby jest mało, więc ogrody w których dzieła sztuki zostały we właściwy sposób zaaranżowane stanowią rzadkie perły, zachwycające odwiedzających.

Jak właściwie wkomponować rzeźbę w ogród?

Jako forma abstrakcyjna lub dosłowna (np. figuratywna) rzeźba zawsze wyraźnie odróżnia się (jest wyłapywana przez ludzkie oko) na tle przyrody i architektury. Ogniskuje Twoją uwagę, ściąga wzrok, każe się zatrzymać i angażuje cię.

Jest doskonałym pomysłem na zwieńczenie osi widokowej. Warto by zjawiła się w miejscu określanym w kompozycji jako focal point. Dobrze jej służy towarzystwo uspokajających rytmów, np. drzew w alei.

Zawsze wymaga odpowiedniego anturażu. Ponieważ dominuje w otoczeniu, zwykle lepiej aby była jedynym akcentem w sąsiedztwie. Należy przemyśleć, jak będzie zjawiać się przed użytkownikiem podczas spaceru oraz w jaki sposób stanie się częścią kompozycji w widokach np. z okolicznych miejsc do siedzenia.

Jakie są najlepsze praktyki?

Dobra ekspozycja to wnęka w murze lub żywopłocie, jak alkowa lub japońska tokonoma. Nie musi być głęboka – wystarczy symboliczny przeskok, aby stworzyć światłocień. Taki zabieg osadzi, wydzieli i podkreśli twój obiekt w otoczeniu.

Sprawdzają się miejsca nad spokojną taflą wody, która odbija i magnifikuje efekt. Im bliżej wody umiejscowisz rzeźbę, tym silniej to zadziała. Świetny zabieg to ekspozycja na niewielkiej wyspie, obsadzonej np. dywanem z bylin lubiących wilgoć lub na plaży żwirowej.

Rzeźby wyraźnie odcinające się od zieleni, lewitujące na prętach wbitych w ziemię często doskonale sprawdzają się na odpowiednio dużej kępie frywolnych traw w zagajniku brzozowym.

Polecam szczególnie gorąco prezentację rzeźby na otwartym polu, na tle czystego nieba. Miejsce do siedzenia powinno być niżej, a dzieło sztuki na podwyższeniu, najlepiej na postumencie. Wtedy będziesz mieć najdoskonalszy kontakt ze szczegółami i konturami, o każdej porze dnia inny.

Często ciekawe rzeźby mają stosunkowo małe formy i wymagają podniesienia – warto wykorzystać postument z materiału nie przytłaczającego, niezbyt odróżniającego się od tego z czego stworzona jest rzeźba. Podobają mi się proste kolumny z kamienia i betonu, ale bywają uciążliwe w dostawie (są ciężkie), dlatego korzystamy też z cokołów aluminiowych i ze stali corten.

Tło jest ważne

Dobre tło powinno być stosunkowo monotonne, jednolite, nie odwracające uwagi. Musisz je dobrać indywidualnie do egzemplarza rzeźby aby była widoczna najlepiej i najwyraźniej jak to możliwe.

Może być lekko kontrastujące z jej powierzchnią, co podkreśli gładkość formy (wyobraź sobie sposób, w jaki kamienna figura odetnie wizualnie tło z drobnego listowia). Ale przy drobnych i ażurowych egzemplarzach, w ciemnym kolorze, np. “patykowatych” formach z brązu, lepsza będzie idealnie gładka, jednokolorowa ściana. Ja stosuję mur tynkowany, ceglany lub ścianki z aluminium albo włókna szklanego.

Wart pociągnięcia pomysł to żywa zielona ściana (ogród wertykalny), koniecznie zimozielona, o naturalistycznym, nie angażującym rysunku. Sami mamy w tym niemałe doświadczenia, a niedawno poznaliśmy się z doświadczonym wykonawcą, który sporo środków przeznaczył na prace badawcze i wypracował świetną bazę roślinną do polskich warunków.

Podstawowe rozwiązanie na tło to żywopłot. Ligustr lub cis, thuja lub klon polny, grab, buk, dąb, jabłoń, grusza, śliwa wiśniowa, lipa lub wiąz. Ostatnio coraz więcej sadzimy ekranów z bluszczu – zajmują mniej miejsca, a efekt jest natychmiastowy o wysokości 1.8 m. Warto na odcinku żywopłotu, w którym pojawia się rzeźba, rozważyć uskok dla załamania światła i podkreślenia lokalizacji.

Z czego powinna być wykonana rzeźba do ogrodu?

Z materiału odpornego na deszcz i mróz, ale przede wszystkim promienie UV. Drewno się nie nadaje, musi być pod dachem. Czarna stal i żeliwo korodują, trzeba je zabezpieczyć. Żywice blakną i matowieją pod wpływem słońca.

Zwykle preferujemy materiały w naszym odczuciu najszlachetniejsze – kamień naturalny i brąz. Poza tym bardzo dobry jest mosiądz i aluminium, szkło, ceramika i kamionka oraz stal nierdzewna. Osobiście ze współczesnych tworzyw uznajemy wyłącznie materiały dość ciężkie, aby swoim charakterem były zbliżone do kamienia – takie jak corian, acrylic i szlachetne mieszanki betonowe. Podobają nam się też mieszanki podobne do tych, z których odlewy dekoracji ogrodowych produkuje firma Chronos.

O czym jeszcze warto pamiętać?

Rzeźba i siedzisko – to zawsze powinno iść w parze. Nie będziesz stał i patrzył, masz usiąść, odetchnąć, wyłączyć się na chwilę, zadumać. Może być ławka na stałe, polecamy parę mobilnych i super wygodnych foteli.

Nie przesadzaj z czystością. Ja lubię obserwować na powierzchni rzeźby uszlachetniający upływ czasu w postaci patyny, blaknięcia, czy mchu. Polecamy ci rozsmakować się w tych wieloletnich obserwacjach.

Pamiętaj o ekspozycji nocą – odpowiednio dobranym oświetleniu. Warto podświetlić obietk tak, aby wyeksponować cechy niedostrzegalne za dnia. Zorganizuj próbę oświetlenia z projektantem i sprawdźcie różne rodzaje lamp, dobierzcie odpowiednią optykę, moc, ilość i miejsce montażu lamp (polecamy na drzewach!). Barwę światła zwykle rekomendujemy ok. 3000 K. W zależności do tła korzystne może być odpowiednie rozproszenie światła zanim wydostanie się z oprawy, dzięki czemu uzyskuję efekt miękkich cieni, albo przeciwnie – ostre odcięcie, które rzuci wyraźny cień na gładką ścianę. Dla oświetlania sztuki korzystamy wyłącznie ze sprawdzonych, zwykle włoskich producentów, którzy nic nie pozostawiają przypadkowi a oprawa jest konfigurowana dokładnie według naszej specyfikacji. Szczególnie polecamy lampy zewnętrzne LLD.

Jak zacząć przygodę z rzeźbą w ogrodzie?

Jeśli masz już ogród – zaproś projektanta na wizytę, przespacerujcie się po ogrodzie i poszukajcie najlepszych miejsc do ekspozycji. Następnie określcie rozmiar (w metrach – i polecamy nie mniej niż 1m wysokości) i rozpocznijcie poszukiwania.

Jeśli dopiero planujesz nowy ogród – najlepiej myśleć o rzeźbie na etapie projektu koncepcyjnego ogrodu. Można przewidzieć miejsce na dzieło sztuki w projekcie, określić, że w przyszłości coś znajdziesz i mieć zaplanowane miejsce na ekspozycję. Możesz też kupić rzeźbę zawczasu i całą przestrzeń podporządkować rzeźbie o określonym charakterze i cechach, co wzmocni jej najlepsze strony i spotęguje efekt jaki zrobi na Tobie i zapraszanych gościach.

Rozpocznij samodzielne poszukiwania

Rzeźbę możesz kupić w galerii sztuki, od kolekcjonera marszanda lub bezpośrednio od artysty. Niestety w Polsce rzeźba jest wciąż mało rozpopularyzowana (w kontraście do malarstwa), a tym samym artyści rzeźbiarze często funkcjonują niejako w podziemiu. Chowają się ze swoją pasją i talentem w stodołach, weekendami, po pracy etatowej – bo ze sztuki trudno wyżyć, a z rzeźby szczególnie. Zupełnie inaczej niż np. w Anglii gdzie rzeźbiarzy stać na np. stoisko na Chelsea Flower Show. Tym bardziej zachęcamy do kolekcjonowania rzeźby i stania się mecenasem aktywnych twórców. Odwiedź akademię sztuki lub szkołę rzeźbiarską w czerwcu po dyplomach – to okazja do wyłapania wschodzącego talentu. Możesz też sprawdzić czy w okolicznych kopalniach nie są urządzane plenery rzeźbiarskie. W obu przypadkach możesz wpaść na świetne rzeczy w atrakcyjnych cenach.

Skorzystaj z naszej porady

Sami znamy się i utrzymujemy serdeczne kontakty z wieloma rzeźbiarzami, których pracę i wrażliwość podziwiamy. Ich twórczość nas inspiruje i pobudza naszą kreatywność. Kiedy już wiemy czego szukamy – sprawdzimy kto może nam zaoferować dzieła jakie aktualnie ma na warsztacie.

Działaj w porozumieniu z projektantem

Kiedy już wybierzesz rzeźbę skonsultuj się znów z projektantem, aby wybrać dla niej doskonałe miejsce i stworzyć – może zbudować jeśli trzeba będzie – odpowiednią ekspozycję i miejsce kontemplacji. Słuchaj swojej intuicji, podążaj za przyjemnością i baw się przy tym dobrze – tylko wtedy ta przygoda ma sens.