Naturalny ogród minimalny
Rolki z instagrama, shortsy YT i tik-toki
Prezentujemy najlepsze praktyki i porady dla projektantów oraz osób zakładających ogrody prywatne w Polsce.
Sprawdź spis treści wszystkich materiałów video podzielonych tematycznie.
Ogrodzenie działki samymi roślinami
Kiedy wynajmowaliśmy teren na JP2 właściciel z 10 razy się upewniał, że nie chcę, aby stawiał ogrodzenie. Podobne walki o brak płotu musiałem toczyć z właścicielem na Bieżanowskiej.
Zamiast tego wolałem stworzyć zasłony z samych roślin. Kolczaste śliwy tarniny i róże pomarszczone tworzą piętrowe bariery nie do przejścia. Dzika łąka z laliną, leszczyną, ligustrem itd. zbudowała piętra bariery wizualnej.
Zazębiające się linie grup roślinności sprawiają, że z kluczowych miejsc spędzania czasu nie widać miasta – chodnika, parkingu ani osiedla.
Parę zabłąkanych osób, które chciały do nas zawitać na przestrzeni ostatniej dekady jednego czy drugiego ogrodu stanowczo wyprowadziłem za granice i tyle. Przez dekadę nie miałem żadnej kradzieży ani niepożądanych incydentów. Wydaje mi się, że czasem im większy płot, tym większa zachęta dla złodzieja.
Oczywiście – to jest centrum miasta. W takiej lokalizacji można sobie na to pozwolić. Na taki O-Gród.
Ogród budowany koszeniem
Dziki ogród wykrajany z lasu rzadkim przejazdem traktorzysty z kosiarką. Kształty zarośli wynikają z lokalizacji kęp drzew, a te z kolei są z rzadka regulowane prześwietlającą przecinką. W oparciu o fantazję właściciela (Łukasz Łuczaj @thewildfood ) ale i jego upodobanie różnych gatunków ziołorośli lubiących nie za ciemno, nie za słonecznie. Co jakiś czas spacer urozmaica świetlista polana z konkretnym pomysłem i jednym obiektem, który określa jej przeznaczenie.
Ostre granice panowania nad ogrodem
Jest taka fajna kategoria form ogrodowych – „luźno strzyżone żywopłoty”. Oznacza to, że raz na parę lat wyznaczasz ramę, w której roślina ma się zmieścić, a pomiędzy tymi momentami dajesz jej spokojnie rosnąć. Można to stosować na drugim planie, a na pierwszym fajnie przyciąć nieco częściej, osiągnąć gęstszą i bardziej równą krawędź.
Grab świetnie nadaje się do takiego prowadzenia. Rośnie dość szybko, żeby zbudować masę zieleni w zadowalającym czasie, ale nie aż tak szybko, żeby nie dało się go upilnować.
Tworzenie takich poszarpanych krawędzi to trochę jak wycięcie maczetą ścieżki w lesie czy przez zarośla. Albo wydeptanie ścieżki bez budowania specjalnej nawierzchni. Drobny i nieinwazyjny ślad obecności ludzkiego użytkownika, który jest akurat taki jak potrzeba abyś się zmieścił… i równocześnie dość wąski abyś nie zaburzył naturalnego piękna odradzającego się życia.
Co by było gdybyśmy taką zasadę minimalnej ingerencji stosowali w ogóle w sposobie w jakim gospodarujemy naszymi działkami prywatnymi i publicznymi i całą planetą?
Na pewno mielibyśmy na co dzień mniej roboty przy pielęgnacji ogrodów.
Komunikacja po trawniku vs ścieżki
Więcej zieleni to więcej życia. Planując komunikację staraj się żeby jak najmniej tworzyć twardych i zabitych powierzchni. Szczególnie uważaj ze stosowaniem betonu, który raz że nie przepuszcza wody a dwa bardzo się nagrzewa i odparza sąsiadujące rośliny. Spacer na bosaka także najprzyjemniejszy jest po trawniku.
Budując ścieżki żwirowe najlepiej wykorzystać kliniec -kamień kruszony, bo żwir pukany rozchodzi się na boki. Ewentualnie możesz drobnym żwirkiem posypać tylko od góry, żeby zaklinował się w górnej partii tłucznia. Taka nawierzchnia dobrze nadaje się do często uczęszczanych traktów – do śmietnika, narzędziowni, na parking.
Udany mix bylin i dziczy
Blisko człowieka (domu, tarasu) potrzebujesz mieć zieleń pod kontrolą. Potrzebujesz czuć się bezpiecznie. Potrzebny Ci jest ład(nie). Rabaty z dużych bylin spełniają ten wymóg, nie wymagają wiele uwagi – chociaż nie można nazwać ich bezobsługowymi.
Im dalej tym więcej możesz oddać naturze pola do działania. Zadbać o szkielet w warstwie drzew i krzewów a na dole niech rośnie co się wsieje. Komu się tam najbardziej podoba.
Koszenie zamiast budowy obrzeży
Ostra krawędź (między trawnikiem a jakąś roślinnością) to kwestia nieco umowna, a nieco słownikowa.
Można zrobić ją z obrzeża granitowego czy betonowego montowanego na płasko i wtedy faktycznie jest ostra – ale głównie świeżo po założeniu, bo po dwóch trzech latach ziemia i trawnik i tak zaczną ją pokrywać. I tak trzeba będzie poświęcić czas żeby ją oczyścić i wyostrzyć.
Jeśli to obrzeże będzie postawione pionowo to czas pielęgnacyjny będzie trzeba poświęcić z jakimiś nożyczkami żeby wyciąć źdźbła, których nie zetnie kosiarka.
Można jej nie robić z żadnego materiału. To znaczy nie budować a osiągnąć jedynie koszeniem. Tuż po skoszeniu będzie ostra, tuż przed kolejnym z koszeniem zacznie się trochę zamazywać.
Z całą pewnością będzie to rozwiązanie najbardziej ekonomiczne i najmniej uciążliwe w pielęgnacji.
Vide > ogród minimalny
Ogród minimalny vs. inne ogrody
Ciągle pogłębiam swoją wiedzę więc regularnie czytam i słucham materiałów, które opowiadają o zakładaniu i pielęgnowaniu ogrodów. To jest kosmos ile pracy człowiek może znaleźć sobie na działce. Zresztą chyba na tym to właśnie polega – żeby wynajdywać sobie pracy jak najwięcej.
Ale to jest głos tylko jednej grupy pasjonatów ogrodnictwa. A jest jeszcze inna – do której zalicza się wielu moich klientów – która w ogrodzie przede wszystkim chce się byczyć, w ten czy inny sposób.
Dla nich powstała idea ogrodu minimalnego.
Nie rób ogrodów historyzujących
Wiesz co jest nie tak z parterami z roślin jednorocznych? Zdychają w zimie. Nigdy nie rozrosną się na tyle żeby zagłuszyć chwasty, trzeba je podlewać bo są wrażliwe na suszę a potem wywalić na kompost. Zimą trzeba ogrzewać szklarnie żeby je wyprodukować razem z masą CO2. I na co to wszystko?
Wiesz co jest nie tak z otwartymi połaciami idealnych trawników? Każda roślina która nie jest trawą (a nawet część traw, np. kępiaste) – przeszkadza i trzeba ją zwalczyć. Nie wolno po nich chodzić, bo deptanie im szkodzi. I na co to?
To wszystko żebyś sobie popatrzył. Poczuł dumę i satysfakcję. Może żeby sobie popatrzył ktoś jeszcze.
Według mnie można zaaranżować znacznie fajniejsze obrazki do popatrzenia. Znacznie przyjaźniejsze. Żywsze. Bardziej user & eco friendly.
Traktuj takie dawne arystokratyczne założenia parkowe jako antyprzykłady. Nie inspiruj się nimi zakładając ogrody prywatne.
Wykorzystaj przyrodę i naturalne procesy aby stworzyć stabilny dom dla wszelkiego życia. Zamień ogród w sanatorium pełne dobrej energii.
Ogród dekoracyjny to przeżytek
Jaki powinien być dobry ogród? Przez wieki ludzkość odpowiada na to pytanie ciągle na nowo.
Piękne parki dawnej arystokracji nie mają zastosowania w odpowiedzialnej środowiskowo filozofii XXI wieku. Wypielęgnowane żywopłoty, kobierce kwiatowe z roślin jednorocznych, perfekcyjne trawniki bez jednego chwastu.. wszystkie te elementy sztuki ogrodowej są sakramencko kosztowne i skrajnie nieodpowiedzialne ekologicznie. Są też najzwyczajniej na świecie nieprzyjazne człowiekowi (i innym istotom żywym).
Nie nawołuje do tego żeby zniszczyć nasze dziedzictwo kulturowe..
ale
nie zakładaj w dzisiejszym świecie ogrodów na wzór tych antyków. Twórz bujne, półdzikie miejsca pełne życia, gdzie kontroli jest akurat tyle ile trzeba a miejsca dla człowieka dość ale nie za dużo.
Wnętrze ogrodowe ze stawem kąpielowym
Lubię takie przestrzenie, w których budynki znikają pochłonięte przez zieleń, zdominowane przez funkcje ogrodowe.
Tutaj elewacje całkiem sporej budowli zostały wypełnione szkłem i roślinnością na zielonych ścianach, w przyjemnych, organicznych formach. Doskonale współgrają z miękkimi liniami stawu i naturalistycznymi rabatami z drzew i bylin.
Salon wypoczynkowy pod zacieniaczami jest idealnym miejscem na odpoczynek po intensywnym wysiłku w salce ćwiczeń i saunie obok pod dachem.
Strefa SPA w ogrodzie minimalnym
Oto oaza regeneracji dla spracowanego ciała i przeciążonego umysłu. Przestrzeń jest tak pomyślana aby można było z niej korzystać cały rok, szczególnie zimą, kiedy bardzo potrzebujemy się dogrzać. W strefie SPA – jacuzzi z dobrym hydromasażem, sauna z przebieralnią i toaletą, miejsce na leżakowanie i wychłodzenie. I oczywiście gęste, bujne, półdzikie otoczenie pełne życia.
Ogród jest od tego, by spełniał nasze potrzeby, by dopełniał przestrzeń domu. Pergola tworzy w nim luksusową oazę pośród natury. Jesteśmy osłonięci przed wiatrem czy deszczem, ale delektujemy się bliskością natury niemal przez cały sezon. Tak pomyślane ogrodowe pokoje aranżujemy zgodnie z ich funkcjonalnością.
Miejska łąka w ogrodzie minimalnym
Wizualny efekt wprowadzania kontrolowanej dziczy na małej przestrzeni mojego ogrodu w Krakowie prezentuje się kapitalnie. Udało mi się przysłonić większość nieestetycznego otoczenia, odciąć od ulicy bez wykorzystywania żadnego ogrodzenia, stworzyć dom dla jeży, owadów i ptaków.
Najbardziej pracochłonny jest oczywiście trawnik, w tym momencie koszę go raz na dwa tygodnie. Ale jest mi potrzebny ponieważ wprowadza porządek na pierwszym planie, formalizuje przestrzeń i podkreśla chaos części naturalnej.
Większość eksperymentów pod tytułem „posadźmy to, zostawmy samo sobie i zobaczymy co się stanie” daje świetne rezultaty. Oczywiście wykonuję różne punktowe zabiegi pielęgnacyjne – jest to ogród minimalnie obsługowy ale nie bezobsługowy.
Ale przede wszystkim jest to ogród w którym lubię to co wyrośnie, a nie wymyślam za przyrodę co bym chciał żeby rosło. To jest tajemnica satysfakcji z tak urządzanej przestrzeni.
Zarośla w ogrodzie minimalnym
Gęsta, zielona, bezkształtna masa zieleni – to jest najlepszy pomysł na wypełnienie przestrzeni Twojej działki. Leśne tło, w które nie wchodzisz, ale korzystasz z niego oczami i płucami.
To które tu pokazuje jest jeszcze znacznie za rzadkie, ale ma wszystkie piętra flory, dzięki którym rozwija się bogata fauna. Są wysokie drzewa rzucające cień, są małe drzewa czekające na swoją kolej, są krzewy wypełniające widoczną przestrzeń pod nimi i jest zielona ściółka porastająca glebę. A pod tym wszystkim oczywiście masa niewidocznego życia glebowego.
I nie widzę żadnej zbyt agresywnej kolonii grzyba na liściach ani nie widzę żadnej rośliny która cierpiałaby za nadto z powodu szkodnika, chociaż oczywiście nie jedna jest nadżarta tu i tam. A ci którzy nie dali rady po prostu stanowią pokarm dla pozostałych.
Ogród minimalny na skarpie
Pewnie większość ludzi którzy odwiedzili by to miejsce w ogóle nie nazwałaby go ogrodem. A jednak jest to przestrzeń urządzona świadomie i z rozmysłem, dla mnie bliska ideału. Na całej działce jest aż głośno od bzyczącego i śpiewającego życia, można się tylko domyślać ile bogactwa chowa się w ziemię i krzakach.
Pewnie wielu nie zauważyłoby doskonałych zabiegów kompozycyjnych i komunikacyjnych, ale spacerowałoby im się dobrze. Dla każdej swojej potrzeby znaleźliby funkcję. W chłodny dzień miejsca na złapanie słońca, w gorący dzień miejsca dla ochłody. A wszędzie wspaniałe widoki, zarówno w ruchu jak i w punktach przystankowych. W tym ogrodzie człowiek czuje się dobrze.
Naturalnie kapitalne miksy łąkowe
Przez całą ostatnią dekadę myślałem że to ja mam wymyślać dobory gatunkowe i narzucać ziemi swoją wizję twórczą. Dopasowaną do architektury i preferencji człowieka. Dzisiaj rozumiem z pełną mocą, że to śmieszne i karkołomne.
Dzisiaj rozumiem że moją rolą jako projektanta ogrodu jest tylko (a może aż) wybierać jakich gości zaproszę na działkę. A następnie mam z pokorą poddać się ich decyzji – czy postanowią tu zostać, czy im się nie spodoba i zrezygnują z mojej gościny.
Z praktycznego punktu widzenia oczywiście lepiej jeśli zaprosić ich więcej niż mniej (różnych gatunków), błędy nie będą wtedy bolesne. Lepiej też robić to z podstawową wiedzą fitosocjologiczną – a wystarczy sprawdzić jakie warunki lubi roślina, zanim ją posadzisz w danym miejscu. I generalnie warto unikać takich zabiegów, za którymi rośliny zwykle nie przepadają – ściółkowanie włókniną i ugniatanie gleby żwirem, sąsiedztwo dużych połaci betonu, etc.
Jak to ogarnąć?
To wszystko da się robić na wyczucie. Idź na łąkę, do lasu, nad jezioro. Rozluźnij się. Zaobserwuj jak tam rośliny rosną ze sobą. Patrz świadomie i patrz chłonąc intuicyjnie. Odpowiedzi są w tobie bo jesteś częścią świata przyrodniczego, wystarczy sobie o tym przypomnieć.
c
Rozrzuć w ogrodzie martwe drewno
Przewróciło się? Niech leży.
Może być trochę dalej, można trochę przenieść żeby kompozycja była ładniejsza. Ale generalnie martwe pniaki zostaw wśród roślin na rabacie.
Precz z drewnianymi poglądami i domkami dla owadów dla picu, precz z greenwashingiem, precz z preczem, niech się rozkładają na ściółce.
Wykorzystaj przyrodę i naturalne procesy aby stworzyć stabilny dom dla wszelkiego życia. Zamień swój ogród w sanatorium pełne dobrej energii.
Ogród minimalny = natura rządzi
dużej skali łatwo jest rozdzielić i pokazać strefy w których rządzi człowiek i w których rządzi natura.
Ale w małych ogrodach też można stosować takie zasady. Trzeba tylko oswoić wizualny aspekt naturalnego nieporządku. I pogodzić się z tym że nie będzie jak u sąsiada. Ale może sąsiad za jakiś czas skusi się żeby mieć tak jak u Ciebie?
Ogród minimalnie obsługowy
Ja się w ogrodzie nie przemęczam.
Nie daj się przekabacić mainstreamowym zaleceniom które codziennie każą Ci w ogrodzie pracować.
Zakładasz sobie raj czy kierat? Ogród ma być źródłem przyjemności.
Wykorzystaj przyrodę i naturalne procesy aby stworzyć stabilny dom dla wszelkiego życia. Zamień swój ogród w sanatorium pełne dobrej energii.
Prywatna strefa SPA & Wellness
Powiększ przestrzeń życia o funkcje na której nie ma już miejsca w domu. Zresztą strefa SPA generuje dużo wilgoci więc lepiej żeby była na zewnątrz. Taras zadaszony pergolą idealnie się do tego nadaje.
Tutaj sauna została umieszczona w budynku ale można zastosować produkt wolnostojący. Zbiornik z chłodną wodą jest ogrzewany ale tylko tyle żeby nie zamarzł zimą. Podobnie jak wanna z hydromasażem – zawsze gotowa żeby do niej wskoczyć – samemu lub w miłym towarzystwie.
Zamiast tradycyjnego układu – ogród minimalny
Nie musisz urządzać każdego centymetra kwadratowego swojej działki. Nie musisz kosić tyle trawnika, który jest średnio ekologiczny – niewiele żyjątek znajdzie tam swój dom. W ogóle nie musisz tyle dbać o ogród – zostaw więcej dziczy a zadbasz o bioróżnorodność.
Basen w Lesie
– strefa SPA & nie mniej niż Doskonałe wnętrze ogrodowe