Kompozycja i filozofia projektowania
Rolki z instagrama, shortsy YT i tik-toki
Prezentujemy najlepsze praktyki i porady dla projektantów oraz osób zakładających ogrody prywatne w Polsce.
Sprawdź spis treści wszystkich materiałów video podzielonych tematycznie.
Zaciekawienia za zakrętami
Wielu klientów oczekuje, żeby wszystko w ogrodzie było na widoku. Jeden rzut oka i nic się przede mną nie ukryje. A projektanci bez fantazji i śmiałości rysują tak te ogrody według jednego szablonu – trawnik na środku, żywopłoty wzdłuż granic i rabatki pod nimi. A jak jest oczko wodne to okrągłe i oczywiste.
A warto coś schować. Mówi się „kobieta boska tajemnica” – ogród także potrzebuje być tajemniczy aby był piękny i ciekawy.
Warto dzielić przestrzeń na pokoje, meandrować zawijasami, przysłaniać widoki. Warto poderwać obserwatora do spaceru, zmusić go by zajrzał za róg.
Idealne formy geometryczne
Dlaczego tak zachwycają nas nowoczesne ogrody, w których dominują linie proste i inne kształty geometryczne?
Budują wrażenie ładu, ponieważ oparte są na kształtach, które wychwytuje nasze oko i mózg. Zawsze w chaosie poszukujemy porządku. To daje nam oparcie i poczucie bezpieczeństwa.
Symetria nam się już przejadła – stała się ordynarnie banalna. Ale ciekawsze układy prostokątów, wielkie bloki betonowe, proste lub diagonalne, zawsze robią wrażenie, szczególnie jeśli zatopione są (dla kontrastu) w bujnej roślinności. Również dobre wrażenie robią ostre, proste linie krawędzi styku płaszczyzn i struktur trójwymiarowych – tak jak tutaj trawnika i rabaty.
Efekt działa, jeśli oko gdzieś wychwyci ideał. W tym celu linie wychodzą od winkla domu, na przedłużeniu altany, zgodnie z rytmem latarni… z czegoś wynikają, nie są przypadkowe. A nieidealne elementy są dorównywane do idealnej linijki. Dlatego tak ważna jest praca na sznurkach.
Efekt nIe zadziała jeśli pojawi się wrażenie zaburzenia i niedoskonałości, lekkich skrzywień. Oko wychwyci to jako błąd i pojawi się irytacja, chęć poprawienia.
Plany i akcenty kompozycyjne
Emocje i samopoczucie jakie ogród wywiera na Tobie są budowane przez nie narzucające się zabiegi kompozycyjne. Zgrabny i przemyślany układ warstw i obiektów, które obserwujesz z punktów widokowych albo które pojawiają się podczas spaceru mogą być źródłem Twojego spokoju lub napięcia.
Poziome warstwy tworzone przez kolejne piętra roślinności mają charakter uspokajający. Zaznaczony w każdym odkrywanym w ruchu po ogrodzie planie wyraźny akcent stabilizuje układ i sprawia że zawsze masz jakiś punkt odniesienia. Kompozycje nie są nudne, wzrok ma na czym się zatrzymać.
Wyciszenie, uspokojenie, poczucie bezpieczeństwa – przede wszystkim w takie stany chcesz wprowadzać użytkownika w głębi ogrodu. Dlatego serwujesz mu kompozycje która oparte są na poczuciu ładu i porządku, przewidywalne i stabilne.
W miejscu reprezentacji, na wejściu, w przechodnich miejscach publicznych gdzie chcemy zwrócić uwagę obserwatora – zatrzymać go aby wyrwać z obecnego stanu i wciągnąć głębiej – tam możesz potrzebować kompozycji dynamicznych. Wtedy będziesz działać niepokojem, niestabilnością, zaburzeniem porządku.
Kontrast dziczy i porządku
Zawsze najbardziej emocjonujące są granice. Skraje – jak: skraj lasu, skraj łąki, skraj możliwości, granica poznania. To jest coś co rzuca się w oczy, co buduje napiecie, zwraca uwagę, zatrzymuje.
Skraj porządku i chaosu to granica pomiędzy kontrolą a jej brakiem, panowaniem człowieka i natury, światem przewidywalnych zdarzeń a nieznanym niebezpieczeństwem.
Tak wspaniałą historię, która zawsze będzie robić wrażenie, zbudujesz tylko kosiarką i sekatorem. I naprawdę nie musisz mieć do tego minimalistycznej darni z samych traw ani najnowszych odmian nagradzanych krzewów ozdobnych. Wystarczy zielony busz, który utniesz co jakiś czas ludzką ręką.
Skalne poidełko jako Focal Point
Nie lubię ślepych zaułków. Kiedy spaceruję po ogrodzie, chcę nieprzerwanie poruszać się, iść dalej, bez cofania. Zajść dokądś a potem musieć wracać – to bardzo frustrujące.
Ale poidełko to wyjątkowe zakończenie osi spacerowej, które nie powoduje u mnie takich odczuć. Widzę je z daleka, więc wiem dokąd idę. Mogę dojrzeć pijące i kapiące się ptaki i wycofać się dyskretnie, abym im nie przeszkadzać. Albo popatrzeć z bliska na mniej wrażliwe na podglądanie korzystające z wody owady. A jeśli ich by nie było nacieszyć się odbiciem nieba i listowia w wodnej tafli.
To zawsze jest satysfakcjonująca wycieczka, nie pozostawia niedosytu. Swoją drogą ciekawe jak często ptaki wykorzystują to miejsce także jako stołówkę…
Róże Pawlikowskiej
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska napisała te dwa wiersze rok po roku w 1926 i 27. Ciekawy zwrot akcji, jednak w stronę światła i poprawy pewności siebie oraz nastroju. Ciekawe ilu miałaby dzisiaj obserwujących na Instagramie. Ciekawe ilu z nich byłoby projektantami ogrodów.
W tym parku pobladłym bez śmiechów
przy róży rozkwitłej stoję.
Otośmy jedynymi świadkami pilności
ja jej a ona mojej.
W tym parku pobladłym bez śmiechów i gości
przy róży rozkwitłej stoję.
Otośmy jedynymi świadkami piękności
ja jej a ona mojej.
Rabata żółtopomarańczowa
Na zielonym tle może wydarzyć się różnorodna gra kolorystyczna która subtelnie będzie wspierać różne nastroje, w zależności od użytych barw. Często nie doceniamy tego podświadomego wpływu na stan człowieka, a jednak chromoterapia działa i w moim odczuciu to bardzo ważne żeby zharmonizować funkcję i dynamikę przestrzeni w ogrodzie z użytymi kolorami kwiatów i liści.
Żółty i pomarańczowy stymulują i pobudzają, to kolory życia i zabawy. Zielony uspokaja i relaksuje. Połączenie tych barw sprzyja aktywnemu wypoczynkowi dorosłych i dzieci.
Warto być świadomym takich niuansów ponieważ każdy element składa się na efekt ostateczny. Warto rozwijać się wszechstronnie i posiadać wiedzę na temat funkcjonowania człowieka aby ogród który tworzysz był gładko wpasowany w potrzeby, aby nie pojawiały się żadne zgrzyty nawet (a może zwłaszcza) na nieoczywistych poziomach.
Stonowana rabata w fioletach
Mało co wprowadza do ogrodu tyle życia i intensywności wrażeń co bujny ogród bylinowy. Fakt trzeba o niego dbać a zwłaszcza plewić – ale nic co dobre w życiu nie przychodzi bez wysiłku. Nie podzielam szaleństwa na temat ogrodów bezobsługowych, sadzenia samych iglaków i wysypywania wszystkiego żwirkiem na włókninie.
Kontrastuj liście a nie kwiaty
W każdym katalogu roślin i na etykietach w szkółkach eksponowane są kwiaty. Ale one pojawiają się w ogrodzie tylko na chwilę. Szczególnie ostatnio ekstremalne warunki pogodowe sprawiają że ten czas kwitnienia bardzo się skraca. Przez całą pozostałą część sezonu obcujesz z liśćmi.
Udane kompozycje roślinne wykorzystują cechy listowia, wprowadzają dynamikę albo uspokojenie. Ostre sterczące do góry czy szerokie i rozłożyste? Rozciapirzine, pomarszczone, gładkie, duże, małe? Błyszczące i odbijające światło czy matowe? Jaki mają odcień wiosną jaki latem i czy przebarwiają się na jesień? Czy szybko wchodzą w wegetację, czy długo pozostają na roślinie przed zimą?
Ucz się roślin i obserwuj je, jakie lubią warunki jaką oferują zmienność sezonową, nie tylko w kwiatach ale przede wszystkim w liściach.
Wyciszająca rabata w niebieskościach
Zanim zacznę dobierać rośliny na jakąś strefę zadaje pytanie – czy ma być to tonacja energetyzująca czy wyciszająca? Większość klientów szuka w miejscu spędzania czasu raczej uspokojenia. Niebieskości nadają się do tego chyba najlepiej.
Focal point na końcu osi widokowej
Nuda zabija. Ogród ma być pełną zaciekawień przestrzenią spacerową, wycieczką z przewodnikiem, który w każdej chwili weźmie Cię za rękę i podpowie gdzie warto iść. Rolę przewodnika pełnią dobrze dobrane narzędzia kompozycyjne, takie jak punkty zbiegu.
Focal point przy ścieżce to rzecz oczywista ale w każdej kompozycji znajduje się element do którego jak w ogniskowej zbiegają się linie. Tam kierujemy wzrok, tam zatrzymuje się uwaga obserwatora. Zadbaj o to aby umieścić w tych punktach coś ciekawego, Nie pozwól aby pozostały puste (chyba że to celowy zabieg, który ma wzbudzić zainteresowanie).
Dominanta w kompozycji ogrodowej
Zręczna kompozycja ogrodowa zjawia się w dobrze zaplanowanych widokach. Czasem tych widoków jest cała seria, szczególnie podczas spaceru kompozycja potrzebuje być zrównoważona przez jakiś wyraźny obiekt w każdym momencie – na każdym kroku. Dobrze widoczna z daleka dominanta robi tą robotę. Oczywiście przysłanianie jej co jakiś czas jest jak najbardziej wskazane. Ale taki stale widoczny i dość duży obiekt służy m.in. jako punkt orientacyjny, punkt zbiórki, cel drogi.
Cechy dobrej rzeźby w ogrodzie
Jestem wielkim entuzjastą sztuki w ogrodzie, a szczególnie rzeźby. Ubolewam, że w kompozycyjnie kluczowych punktach, jako dominanty czy zwieńczenia, zamiast dzieł sztuki częściej wybierane są miernej jakości dekoracje.
Mocny akcent – Lawa berberysowa
Roślin o czerwonych liściach trzeba używać rozważnie i z umiarem. Ogniskują uwagę i dominują w przestrzeni. Czerwony to kolor który maksymalnie kontrastuje z zielenią, więc od razu wychwytujemy takie akcenty.
Nie bój się dzielić przestrzeni
Ogród jak lotnisko, otwarta Polana na której wszystko jest widoczne wieje nudą. A nawet małą przestrzeń warto podzielić, stworzyć pokoje o różnych pomysłach, zaciekawić spacerowicza.
Nie ma się co bać podziałów przysłaniających widoki. Nie ma się co bać zadrzewienia i zacienienia działki, bo to wprowadza przyjazny mikroklimat. Ogród ma być tajemniczy, nieoczywisty i wciągający.
Eco Brutalism – o takim świecie marzę
Gdybym mógł zasadziłbym tak cały nasz świat. Żebyśmy zarośli. Żyli w miejskich lasach. Za zielonymi elewacjami. Pośród drzew. Wodę opadową zatrzymywali i wykorzystywali na miejscu a nie pozbywali się jej. That’s my dream.
Zauważaj świat wokół siebie
Jesteś jego integralną częścią.
Wiosna pokonuje śmierć.
Wspaniałego Pierwszego Dnia Wiosny.
Wprowadzaj efekt zaciekawienia i tajemnicy
Unikaj oczywistości.
Nie ma nic gorszego niż Nuda.